Green Deal Eiwitrijke gewassen (Bean Deal)

Om in de behoefte aan plantaardig eiwit te voorzien wil de Europese Unie (EU) minder afhankelijk worden van de import van (deels niet-duurzame) eiwitrijke gewassen als soja, kikkererwten en kidneybonen. De Europese Unie wil op dit gebied zelfvoorzienend worden.

In december 2020 presenteerde de minister van LNV de Nationale Eiwitstrategie (NES). De NES heeft als doel om de komende 5 tot 10 jaar de nationale zelfvoorzieningsgraad van nieuwe en plantaardige eiwitten te vergroten. Dit moet gebeuren op een duurzame manier die bijdraagt aan de gezondheid van mens, dier en omgeving. De Green Deal Eiwitrijke gewassen is een directe uitwerking van de NES.

Meer Nederlandse eiwitrijke gewassen

De Green Deal geeft invulling aan het eerste spoor van de NES: ‘het stimuleren van de teelt van typische Nederlandse eiwitrijke gewassen. In de komende 5 tot 10 jaar heeft de Green Deal Eiwitrijke gewassen meerdere doelen:

Nederland meer zelfvoorzienend maken in nieuwe en plantaardige eiwitten
Een gezond verdienmodel creëren voor meer Nederlandse telers van eiwitrijke gewassen
De verkoop van levensmiddelen met in Nederland geteelde eiwitten vergroten
Een groter aandeel van in Nederland geteelde plantaardige eiwitten in levensmiddelen
Een goede samenwerking in de hele keten. Circulariteit is hierbij het uitgangspunt.

Doelen

De deelnemende partijen zijn het erover eens dat de Bean Deal succesvol is wanneer zij deze doelen halen:

Creatie van meerwaarde voor plantaardige eiwitten van eigen bodem (voor teler, veredelaar, verwerker, consument en overheid)
Een zo groot mogelijke tegemoetkoming aan de groeiende vraag naar plantaardig voedsel en stimulering van het aanbod producten met vlinderbloemigen en andere eiwitrijke gewassen van Nederlandse bodem
Financieel aantrekkelijkere teelt van stikstofbinders in het bouwplan voor Nederlandse telers
Meer zelfvoorzienendheid in plantaardige eiwit én meerwaarde voor de samenleving door bijdrage aan het oplossen van de stikstofproblematiek, een betere bodem, grotere biodiversiteit en gezondere voeding.

Record: 56 partijen

Niet vaak werkten er zoveel partners samen in een Green Deal. 56 partijen uit de hele keten sloten zich aan. Van veredelaar en telers tot en met verwerkers en detailhandel. Via de afspraken in de Green Deal werken deze partijen in wisselende samenstelling aan de realisatie van beschreven inzet en activiteiten. De Green Deal loopt tot 14 juli 2025.

Resultaten tot nu toe

Partijen in deze Green Deal voeren zelfstandig en samen activiteiten uit. Wat zij tot nu toe bereikten:

Het aantal deelnemende partijen is gegroeid van 56 naar 72 partners, met nog diverse geïnteresseerde partijen. Er zijn vier uitvoeringsbijeenkomsten georganiseerd door- en voor partners waar veel kennis en ervaring is gedeeld, en de broeiplaats vormde voor het ontstaan van nieuwe ketensamenwerkingen.
Oprichting van Producten Organisatie Eiwitboeren van Nederland voor telers van vlinderbloemigen, onder meer gericht op delen van praktische teeltervaringen, kwantificering/onderbouwing van kostprijzen en gezamenlijke afstemming met ketenpartners.
De teelt van stikstofbindende gewassen is opgenomen als eco-activiteit in de ecoregelingen van het nieuwe GLB. Hiermee heeft de teelt van eiwitrijke gewassen een financiële waardering gekregen.
In 2024 lanceerden Foodvalley, Rabobank en het Interprovinciaal Eiwitoverleg het initiatief Plant Protein Forward (PPF) om de waardeketen van Nederlandse plantaardige eiwitten te verbeteren. Het doel is om de lokale productie, verwerking en consumptie van plantaardige eiwitten te verhogen, wat bijdraagt aan eiwitzelfvoorziening, minder broeikasgassen, meer biodiversiteit en nieuwe kansen voor boeren en de plant-based industrie.
Oprichting van de nationale campagne #BEANMEAL die consumenten stimuleert om meer bonen te eten als onderdeel van een gezonder en duurzamer dieet. Supermarkten, cateraars en producenten werken samen om bonen te promoten tijdens de campagneweek rondom Wereld Peulvruchtendag.
Uitvoering van een onderzoek naar de belemmeringen, uitdagingen en kansen die zich afspelen in de Nederlandse peulvruchtenketens wat richting en handvaten geeft voor de opschaling van de peulvruchtenketens in Nederland.
Diverse andere resultaten als gevolg van ketensamenwerking van Bean Deal partijen: o.a. de eerste Nederlandse biologische Lupinemeel en Nederlandse Edamame boontjes.
Deelnemers nemen richting aflopen Green Deal (14 juli 2025) het initiatief om de mogelijkheden voor een (inter)nationaal vervolg op deze Green Deal te verkennen.