Naar een duurzame samenleving

Sinds de 20e eeuw verbruiken we wereldwijd steeds meer natuurlijke hulpbronnen. Een kijkje in recente cijfers van de Verenigde Naties: 34 maal meer materialen, 27 keer meer mineralen, 12 keer meer fossiele brandstoffen en 3,6 maal meer biomassa. Deze toegenomen consumptie komt door een groeiende wereldbevolking en een stijgende welvaart. De verwachting is dat het materiaalgebruik in 2050 is verdrievoudigd is. Door de vraag naar andere voeding en meer luxeartikelen zetten we ook steeds meer natuurlijke hulpbronnen in.

De overgang naar een duurzame, biobased economy tekent zich steeds duidelijker af. Biobased betekent dat planten(resten), algen en andere organische grondstoffen worden gebruikt voor de productie van kunststof, energie en brandstof in plaats van fossiele grondstoffen zoals aardolie en -gas. Maisafval bijvoorbeeld is een grondstof voor bioplastic, en uit gras wordt bio-LNG opgewekt. Het zo toepassen van deze biomassa levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de doelen van de overheid om het fossiele brandstofgebruik en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Nederland heeft veel verschillende soorten natuur: duinen en zee, bossen, polders, rivieren, moerassen en heuvellandschap. Maar in de vorige eeuw is (wereldwijd) de rijkdom aan planten- en diersoorten achteruitgegaan en zijn natuurgebieden teruggedrongen. Gelukkig is er beleid gemaakt om deze dreigende ontwikkeling te keren. In Nederland heeft de Rijksoverheid in 2014 met maatschappelijke partners een natuurvisie ontwikkeld. Daarin staat dat de natuur niet meer wordt beschermd tegen de samenleving, maar dat er een verbinding tussen beide plaatsvindt.

Elektrisch rijden wordt steeds populairder en het aantal elektrische auto’s en laadpalen neemt snel toe. Maar dat gaat niet vanzelf. Overheden, bedrijven, milieu organisaties en kennisinstellingen werken daarom samen om elektrisch rijden te stimuleren. Hun streven is dat in 2035 alle nieuwe personenauto’s geen uitstoot meer hebben. Volledig elektrisch auto’s voldoen al aan die norm en zijn daarmee beter voor het klimaat en de luchtkwaliteit.

Meer groenten en fruit eten. Minder gewasbeschermingsmiddelen gebruiken in de akkerbouw en ook minder antibiotica in de veehouderij. Daarnaast mag onze voedselverspilling worden teruggebracht. En om goed een duurzaam product te kiezen, komt er orde in het oerwoud aan keurmerken. Verder worden de werkelijke kosten van een product, inclusief die voor natuur en milieu, zichtbaarder gemaakt.

Duurzame energie uit zon, wind en aardwarmte veroorzaakt geen luchtvervuiling en weinig CO2-uitstoot. Deze raakt ook nooit op, in tegenstelling tot de energie uit kolen, olie en gas. De verbranding van deze zogenaamde fossiele brandstoffen versterkt het broeikaseffect en draagt bij aan klimaatverandering. Bovendien raken ze op. Daarom stimuleert de Nederlandse overheid energiebesparing en het gebruik van duurzame energie.

Het klimaatverdrag dat eind 2015 in Parijs door bijna tweehonderd landen werd goedgekeurd, moet ervoor zorgen dat broeikasgassen worden teruggedrongen en dat de opwarming van de aarde beheersbaar wordt. De gemiddelde temperatuurstijging mag niet hoger uitkomen dan twee graden Celsius. De makers van het verdrag richten zelfs op een stijging van maximaal 1,5 graad. Voor Nederland houdt de vermindering van broeikasgassen in dat de CO2-reductie naar 25 procent moet in plaats van de eerder afgesproken 20 procent in 2020.

De problematiek rond de Plastic Soep staat inmiddels wereldwijd op de kaart. En terecht, want in bijna alle (diep)zeeën en rivieren is plastic afval te vinden. Jaarlijks komen miljoenen tonnen (driekwart van het drijvende zwerfafval in de wereldzeeën is plastic) in zee die voor 13 miljard dollar schade veroorzaken. Volgens de UNEP, de milieuorganisatie van de Verenigde Naties die al heeft gewaarschuwd voor een catastrofe, gaan elk jaar 100.000 zeezoogdieren en een miljoen zeevogels dood door dit zee-afval. Bovendien trekken plastic deeltjes in zee gifstoffen aan.