Windmolenparken en velden met zonnepanelen. Sommige mensen en groeperingen zijn uitgesproken voorstanders hiervan, andere zijn faliekant tegen. Tussen een volmondig ‘ja’ en een hartgrondig ‘nee’ ligt in de praktijk vaak een grijs gebied. De onlangs gesloten Green Deal Participatie van de omgeving bij duurzame energieprojecten haakt daarop in.
“In dat grijze gebied bevinden zich vaak mogelijke oplossingen die niet worden verkend”, stelt Matthijs Nijboer, van de Natuur- en milieufederaties. “Zodra een oplossing voor duurzame energie wordt gepresenteerd, bijvoorbeeld een windmolen, dan is er geen gesprek meer mogelijk over het probleem dat tot die oplossing heeft geleid. Dat leidt vaak tot weerstand.”
Draagvlak vergroten
De Natuur- en Milieufederaties en Natuur en Milieu zijn de initiatiefnemers van deze Green Deal. Wat zij willen is inwoners en andere belanghebbenden op het juiste moment en op de juiste manier betrekken bij het proces en de besluitvorming. Dat gaat om zowel inhoudelijke als financiële participatie. “Hiermee willen we het draagvlak vergroten”, licht Nijboer toe. “En uiteindelijk de kans van slagen van dergelijke energieprojecten vergroten. Participatie biedt een mogelijkheid om met elkaar te praten en onderzoeken, zodat er praktische uitkomsten ontstaan die beter zijn voor alle betrokkenen.”
Werkgroepen en stuurgroep
Met de ondertekening van deze Green Deal hebben de partijen afgesproken om de komende twee jaar gezamenlijk aan de gang te gaan. Dat gebeurt in drie stappen:
1. Hun kennis en ervaringen bij lopende en nieuwe, duurzame-energieprojecten inzetten. Hierbij is aandacht voor het verschil in perspectief tussen burgers, marktpartijen, maatschappelijke organisaties en overheden.
2. Breed-toegankelijke opties voor participatie uitwerken, zoals een toolkit.
3. De nieuwe inzichten en ideeën naar buiten toe uitdragen en delen. Voor de uitvoering hiervan is voor elke vorm van duurzame energie (zon, wind, geothermie) een werkgroep samengesteld. Ook is een stuurgroep opgericht met een vertegenwoordiging vanuit overheden, belangen- en brancheorganisaties en marktpartijen.
Wiel niet opnieuw uitvinden
“We kunnen veel meer en beter van elkaar leren”, voegt Nijboer toe. “Dat geldt voor overheden, ontwikkelaars en maatschappelijke organisaties onderling maar laten we ook goed naar de bewoners luisteren. In de directe omgeving is vaak ook veel kennis te halen. Er zijn goede voorbeelden zoals het windmolenpark in Nijmegen. Ook hebben we de lessen uit vier geëvalueerde windprojecten. We moeten oppassen dat we het wiel niet opnieuw uitvinden.”
Participatie is echter geen garantie, maar wel een belangrijke bouwsteen. Niet in alle gevallen zal participatie leiden tot breed gedeelde steun voor de besluiten die genomen zijn bij het inpassen van een duurzaam energieproject.
