Het klimaatverdrag dat eind 2015 in Parijs door bijna tweehonderd landen werd goedgekeurd, moet ervoor zorgen dat broeikasgassen worden teruggedrongen en dat de opwarming van de aarde beheersbaar wordt. De gemiddelde temperatuurstijging mag niet hoger uitkomen dan twee graden Celsius. De makers van het verdrag richten zelfs op een stijging van maximaal 1,5 graad. Voor Nederland houdt de vermindering van broeikasgassen in dat de CO2-reductie naar 25 procent moet in plaats van de eerder afgesproken 20 procent in 2020.
In Nederland daalt het energieverbruik weliswaar sinds 2004, maar het tempo neemt af. Na 2020 zal het energieverbruik naar verwachting zelfs weer toenemen, met name door industriële groei. Daarmee vertraagt ook de daling in de uitstoot van broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen. Dat maakt een nieuwe visie en beleid voor de langere termijn des te noodzakelijker. De overheid wil daaraan invulling geven in samenwerking met diverse partijen.
In de samenleving zien we al veel initiatieven voor energiebesparing ontstaan. Zo telt Nederland inmiddels meer dan tweehonderd energiecoöperaties. Deze zijn voortgekomen uit initiatieven van burgers die willen samenwerken in onder meer lokale energieproductie, besparing, collectieve inkoop van zonnepanelen en energie. De coöperaties vertegenwoordigen samen 35 tot 40 duizend leden. Minstens 70 procent van de coöperaties houdt zich bezig met energiebesparing. Daarvoor organiseren ze onder meer informatiebijeenkomsten, energiecafés, markten, doen energie- en warmtescans, geven cursussen of ontwikkelen leskisten voor scholen.
Ook de overheid buigt zich over energiebesparing: zo kunnen huiseigenaren die energiebesparende maatregelen in hun woning nemen, subsidie krijgen. Verder heeft zij met industrie, agrarische sector en het MKB energiedeals gesloten die zich richten op besparingen. Zo kan het energieverbruik in de industrie omlaag door efficiënter te produceren en restwarmte te benutten. Met de tuinbouwsector bijvoorbeeld is afgesproken dat deze energiezuiniger groente en fruit verbouwt en dat nieuwe kassen vanaf 2020 klimaatneutraal zijn. Met de ICT-sector is overeengekomen dat in 2030 50 procent energie wordt bespaard.
Uit onderzoek blijkt dat ondernemers energiebesparing steeds belangrijker gaan vinden, want naast het terugdringen van de CO2-uitstoot levert het ook kostenverlaging op. In het energie-akkoord dat de overheid heeft afgesloten met bedrijven en maatschappelijke organisaties is energiebesparing één van de pijlers. Om voor partijen knelpunten op het terrein van wetgeving en financiering op te lossen is zijn de Rollende Projectenagenda (RPA) en het programma Ruimte in Regels voor Groene Groei opgezet. Verder maakt de overheid sinds 1992 met een groot aantal sectoren meerjarenafspraken voor verbetering van de energie-efficiëntie.
Ook met Green Deals is een aantal mooie voorbeelden van energiebesparing te geven die win-win situaties opleveren.